روزه در مسیحیت – روزه به عملی گفته می‌شود که پیروان برخی مذاهب، بنا بر احکام موجود در آنها، با هدفِ نزدیک‌تر شدن و نیز خشنود نمودن خدا در ایامی خاص از سال، از خوردن و آشامیدن پرهیز می‌کنند.
یکی از سؤالات پر تکراری که پرسیده می‌شود این است که آیا در مسیحیت نیز «روزه» وجود دارد یا نه؟ در پاسخ به چنین پرسشی، هم می‌توان بگوییم «آری» و هم بگوییم «خیر».
اما دلیلِ چنین پاسخِ دوگانه‌ای به موضوع روزه، ریشه در این دارد که ما از چه زاویه‌ای به روزه نگاه کنیم.
نگاه اول: اگر ما مشابه بسیاری از مذاهب بخواهیم روزه را نوعی تکلیف به‌حساب آوریم که خداوند برای نزدیک شدنِ انسان‌ها به خود بر دوشِ آنها نهاده و در واقع عملی تقرب گونه است، باید بگوییم که روزه در مسیحیت وجود ندارد.
نگاه دوم: اما اگر روزه را عملی عبادی بدانیم که هیچ اجباری در آن نیست و فرد نه از رویِ تکلیف و ترس، بلکه از روی عشق و محبت برای ارتباط با خدا آن را انجام می‌دهد، باید بگوییم که روزه در مسیحیت وجود دارد.
روزه در مسیحیت
روزه به‌عنوان یک تکلیف برای راضی نگه‌داشتن خدا در مسیحیت هیچ جایی ندارد؛ اما به‌عنوان عملی که نوعی دعا و یا ارتباط با خدا به شمار آید که هیچ اجباری بر آن نیست، می‌توان گفت در مسیحیت نیز روزه وجود دارد.
به بیانی ایمانداران مسیحی تابع احکام مذهبی نیستند و از این رو روزه مسیحی در زمان و تحت قوانین مذهبی خاصی صورت نمی‌گیرد. ایمانداران مسیحی آزاد هستند تا در هر زمان، با هدایت روح خدا و همان‌طور که اشاره شد به‌صورت انفرادی یا جمعی، برای مقصود خاصی به مدتِ مشخصی (از چند رو تا چند ساعت) بسته به خواست خود روزه بگیرند.
همان‌طور که در باب ۴ متی (۴: ۱-۱۱) می خوانیم که عیسی در آغاز ماموریتش به بیابان هدایت شد و در آنجا به مدت چهل شبانه روز روزه گرفت. با اندکی دقت در این بخش کتاب مقدس، یکی از پیام‌هایی که از این آیات می‌توان دریافت این است که روزه می تواند به‌عنوان وسیله‌ای روحانی این فایده را به همراه داشته باشد که روزه‌دار را به لحاظ روحانی آماده می‌کند تا در برابر وسوسه ها مقاومت کند.
همان‌طور که در باب ۶ متی (۶: ۱۶-۱۸) می خوانیم، بسیار بر این نکته تاکید شده است که در هنگامی که روزه‌دار هستیم به گونه‌ای رفتار کنیم که دیگران پی به این موضوع نبرند، زیرا ممکن است سبب گردد تا بخواهیم بزرگی ایمان خود را به رُخ دیگران بکشیم و ارزش چنین عملی که با هدفِ ارتباطی صمیمانه با خدا ماهیت یافته است، به عملی ریاکارانه مبدل گردد و بالعکس سبب دور شدن از خداوند گردد.
در اناجیل شاهد آن هستیم که حتی عیسی به افرادی که قصد روزه گرفتن دارد توصیه می‌کند که سر خودتان را روغن زده و روی خود را بشویید که مبادا در دام ریاکاری گرفتار شوید.
البته نباید از خاطر بُرد که سبک و سیاق روزه گرفتن در مذاهب مختلف و مسیحیت نیز موضوع دیگری است که در ادامه‌ی همین مقاله اشاره‌ی مختصری به آن خواهیم داشت. ذکر این نکته ضروری است که در این مقاله قصد نداریم به نگرشِ دیگر مذاهب به روزه بپردازیم که خارج از بحث است، بلکه تمرکز ما بر «روزه» از نگاه مسیحیت است.
روزه در کلیساهای سنتی و پروتستان
«چله‌ی پیش از رستاخیز»، یکی از سنت‌های کلیساهای کهن است و همان‌طور که از عنوانش پیداست، چهل روز مانده به رستاخیز مسیح از مردگان، ایمانداران روزه می‌گیرند.
در این چله‌ی روحانی، روزه معمولاً با اجتناب از خوردن گوشت و در عوض خوردن خوراکی‌هایی که از سبزیجات درست شده‌اند، انجام می‌شود. البته چنین گونه‌ای از روزه هیچ پایه و اساس کتاب مقدسی ندارد و هیچ حکمی مبنی بر توصیه ایمانداران بر پاسداشت و یا انجام آن نیز یافت نمی‌شود؛ اما ازآنجایی‌که این عمل روحانی عاری از جبر و نیز مغایرتی با کتاب مقدس ندارد، از این رو اشکالی در انجامش وجود ندارد.
ایمانداران در کلیساهای سنتی روزهای جمعه را روزه می‌گیرند. روزه در این کلیساها عمدتاً به‌صورت خودداری از خوردن گوشت است. همچنین در کلیساهای سنتی روزه به قصدِ توبه نیز انجام می‌شود.
در واقع ممکن است شخصی که عضو کلیساهای سنتی است و طالب توبه کردن است، از سوی رهبران روحانی کلیسایش ملزم گردد تا به لحاظ اخلاقی ایامی را به روزه‌داری اختصاص دهد.
گفتنی است روزه به سیاقی که ذکر آن رفت تنها به کلیساهای سنتی محدود نمی‌شود؛ برخی مواقع در کلیساهای غیرسنتی پروتستان نیز به فراخور نیاز (به‌خصوص ایام سختی و مشکلات)، رهبران کلیساها ممکن است از ایمانداران دعوت نمایند تا همراه با دعا روزه نیز بگیرند.
در قالب مواقع این نوع روزه گرفتن در کلیساهای غیرسنتی پروتستان نیز به همان خودداری از خوردن گوشت محدود می‌شود؛ البته ممکن است برخی از روزه‌داران مایل باشند تا علاوه بر خودداری از گوشت، مواردی دیگر را نیز در دایره‌ی امساکِ خود قرار دهند. مثلاً ممکن است عده‌ای ترجیح دهند که صرفاً مایعات بنوشند و عده‌ای دیگر مایل باشند تا به طور کاملاً از هر گونه خوراک و نوشیدنی اجتناب کنند.
به طور کل باید گفت که در خصوص اینکه روزه‌دار مسیحی باید از خوردن و نوشیدن چه چیزی اجتناب نماید قانونی وجود ندارد.
تعریف روزه در کتاب مقدس
شاید اگر بخواهیم فارغ از تعاریف موجود پیرامون روزه و یا سبک و سیاق عملی نمودن آن، ماهیت روزه را با نگاهی کتاب مقدسی مورد بررسی قرار دهیم، باب ۵۸ از کتاب اشعیای نبی (۵۸: ۶-۹) در این خصوص راهگشا باشد:
«۶ آیا روزهای که من می‌پسندم این نیست
که زنجیر بی‌عدالتی را بگشایی،
و بندهای یوغ را باز کنی؟
مظلومان را آزاد سازی،
و هر یوغ را بشکنی؟
۷ که نان خود را با گرسنگان قسمت کنی
و فقیرانِ بی‌خانمان را به خانۀ خویش آوری؟
و چون برهنه‌ای بینی، او را بپوشانی
و از آن که از گوشت تن توست، خود را پنهان نسازی؟
۸ آنگاه نور تو همچون فجر طلوع خواهد کرد،
و صحت تو به‌زودی خواهد رویید؛
پارسایی‌ات پیشاپیش تو خواهد خرامید،
و جلال خداوند از پشت نگاهبان تو خواهد بود.
۹ آنگاه دعا خواهی کرد و خداوند تو را اجابت خواهد نمود؛
یاری خواهی طلبید و او خواهد گفت: ”اینک حاضرم! “
«اگر یوغ ستم و انگشت اشاره را از خود دور کنی،
و از بدگویی بپرهیزی؛»
دلایل روزه گرفتن
پیش‌تر در خصوص دلایل روزه گرفتن از سوی ایمانداران مسیحی به برخی نکات و آیات اشاره گردید؛ اما در ادامه به برخی آیات موجود در عهد جدید در خصوص روزه به‌عنوان دعا و عبادت اشاره خواهیم نمود تا شما عزیزان دیدگاه منسجم‌تری نسبت به روزه و البته مبتنی بر کتاب مقدس داشته باشید.
- متی ۴: ۱-۱۷؛ ۶: ۱۶-۱۸؛ ۹: ۱۵؛ ۱۷: ۲۱
- مرقس ۲: ۱۹-۲۱
- لوقا ۵: ۳۵؛ ۱۸: ۱۲
- اعمال رسولان ۱۳: ۳
- اول قرنتیان ۷: ۵
مخلص کلام اینکه درک این حقیقت در خصوص روزه مسیحی ضروری است که به‌منظور صواب و ریاضت، و یا به‌دست‌آوردن دل خدا و نجات از گناه، روزه به جا آورده نمی‌شود، زیرا به فیضِ خداوند (با ریخته شدن خون مسیح بر صلیب و مرگ و دفن و قیام او از مردگان) نجات از گناه و طریق راه یافتن انسان به حضور خدا، فراهم گردیده است.
